Omurga, omur olarak adlandırılan ve birbirine bağlı bir seri kemikten oluşmaktadır. Yetişkin insanların hemen hemen %5’inde bel bölgesinin alt kısmında yer alan omurların üst ve alt eklemlerini birleştiren kemiklerde gelişimsel bir kırık bulunabilir. Kırık, omurun bir ya da iki kenarında birden yer alabilir. Bu kırıklara “spondilolizis” adı verilmektedir. Bel bölgesi çok hareketli olması nedeniyle bu kırıkların iyileşmeme ihtimali bulunmaktadır. Fakat bazı hastalarda ise kırık sebebiyle üstte yer alan omurlar alttaki omurgaya doğru kayabilir. Bu durum ise spondilolistezis yani bel kayması olarak adlandırılmaktadır.

Bel kayması, genellikle L5 omurunun S1 omuru üzerine kayması şeklinde görülmektedir. Bel ağrısı şikâyeti ile başvuran hastaların %5 ile %10’unda bel kaymasının olduğu tespit edilmiştir. Yine bel kaymasının bir diğer türü ise “dejeneratif spondilolistezis” olarak adlandırılmaktadır. Genellikle 40 yaş üzerinde yaşlanma ve yıpranmaya bağlı olarak ortaya çıkan bu sorun, L4 omurunun L5 üzerine kayması şeklinde gerçekleşmektedir.

Spondilolistezis Tanısı Nasıl Konur?

Bel-boyun kayması tanısı, hastanın ayrıntılı öyküsünün dinlenmesi ile başlar. Ardından fizik muayene gerçekleştirilir. Hastanın duruşu ve belindeki hareket miktarı muayene edilir. Hangi hareketler sırasında ağrı ya da benzeri şikâyetlerinin olduğu kontrol edilmelidir. Yine duyu, kas gücü ve refleks muayenesi de mutlaka gerçekleştirilmelidir.

Tanı koymak için genellikle bel bölgesinin röntgen görüntülenmesi yapılır. Bu sayede vertebranın kaydığı ve kayma miktarı saptanabilir. Ancak daha fazla bilgiye ihtiyaç duyuluyorsa bilgisayarlı tomografi de çekilebilir. Bilgisayarlı tomografi ile kemik dokular kesitler halinde değerlendirilir. Eğer hastanın sinir ile ilgili bir sorunu varsa tomografi myelografi ile kombine edilebilir. Bunun için omurilik kanalı içerisine subaraknoid boşluğa özel bir boya enjekte edilmektedir. Tomografi çekimi esnasında bu boya sinirleri görünür hale getirmektedir.

Spondilolistezis Tedavisi Nasıl Yapılır?

Spondilolistezis tedavisi öncesinde gerçekleştirilen tanı koyma sürecinde omurganın çok fazla kaymadığı tespit edilirse, bu durumda cerrahi dışı tedavilere başlanır. Hastaya ağrı ve spazmı azalmak amacıyla ilaçlar verilir. Yine hastaya belini dinlendirmesi ve zorlayıcı aktivitelerden kaçınması konusunda tavsiyelerde bulunulur. Dinlenme dönemine rağmen hastanın şikâyetlerinde azalma gözlenmezse 2-3 ay sert bir bel korsesi ya da alçısı kullanılması gerekebilir. Yine bu tedavilerin de etkili olmadığı durumlarda epidural enjeksiyona başvurulabilir.

Bunların yanı sıra omurgada kayma çok fazla olduğunda ve cerrahi dışı yöntemler işe yaramadığında cerrahi tedavi gündeme gelebilir. Spondilolistezis tedavisinde kullanılan başlıca cerrahi tipleri ise; laminektomi, enstrümentasyon ile posterior füzyon ve posterior lomber interbody füzyondur.

Endoskopi ile yüksek grade olmayan spondilolistezis hastalıkları tedavi edilmektedir.